Polecenie zapłaty SEPA (SEPA Direct Debit)

Polecenie zapłaty SEPA (SDD), jak inne schematy polecenia zapłaty jest oparte o ten sam model; "Firma, mając wcześniejszą zgodę prosi o zapłatę bank swojego dłużnika i otrzymuje pieniądze z jego rachunku wskazanego w udzielonej zgodzie". W odróżnieniu od instrumentów polecenia zapłaty funkcjonujących w poszczególnych krajach (w tym w Polsce), polecenie zapłaty SEPA umożliwia rozliczenia pomiędzy krajami obszaru SEPA (krajów objętych jednolitymi zasadami funkcjonowania instrumentów płatniczych w Euro).

Płatnik oraz odbiorca (firma, której zapłata jest należna) chcący korzystać z polecenia zapłaty SEPA muszą posiadać rachunki bankowe zlokalizowane w obszarze SEPA. Polska jest członkiem SEPA. Rachunki płatnika jak i odbiorcy muszą być prowadzone w walucie Euro lub jakiejkolwiek innej (w tym PLN). Jednakże samo rozliczenie transakcji pomiędzy bankami odbywa się zawsze w Euro (w przypadku rachunków prowadzonych w innych walutach nastąpi przewalutowanie po kursie banku).

Zasady działania polecenia zapłaty (nie tylko polecenia zapłaty SEPA) pozwalają odbiorcy pobrać środki z rachunku płatnika. Jest to możliwe tylko pod warunkiem posiadania podpisanej zgody płatnika. Zgoda autoryzowana przez płatnika upoważnia odbiorcę do przekazania do banku płatnika prośby o pobranie z rachunku płatnika kwot wynikających z odrębnych umów (abonamentu telewizyjnego, telefonicznego czy innych powtarzalnych należności).

Płatnicy mogą przekazać swojemu bankowi dyspozycję blokującą możliwość pobierania środków tym mechanizmem (niezależnie od udzielonej odbiorcy zgody). Dodatkowo udzielona zgoda traci ważność po 36 miesiącach od ostatniej próby pobrania środków. Autoryzowana zgoda musi być przechowywana przez odbiorcę przez minimum 14 miesięcy od ostatniego pobrania środków z rachunku płatnika. Zgoda może być wydana w formie papierowej lub elektronicznej.

Polecenie zapłaty SEPA funkcjonuje jako jednorazowe lub powtarzalne zlecenie, kwoty w obu przypadkach nie sa limitowane. W każdym przypadku płatnik posiada prawo do bezwarunkowego odwołania transakcji (zwrotu pobranych środków). Prawo to przysługuje w ciągu 8 tygodni od pobrania środków. W przypadku gdy odbiorca nie może przedstawić zgody udzielonej przez płatnika na dokonanie obciążenia w drodze polecenia zapłaty, płatnikowi przysługuje prawo do odwołania takiego nieautoryzowanego polecenia zapłaty w ciągu 13 miesięcy od pobrania środków.

Polecenie zapłaty SEPA funkcjonuje w dwoch odmianach; przeznaczonej do rozliczeń pomiędzy firmami a konsumentami (B2C) oraz instrument przeznaczony do rozliczeń pomiędzy firmami (B2B). Rozliczenia w drodze polecenia zaplaty pomiędzy konsumentami nie jest możliwe.

Co odróżnia instrument B2B od B2C ?

Polecenie zapłaty SEPA niezależnie od odmiany funkcjonuje na tych samych zasadach, jest jednak kilka aspektów, które różnią sie w obu modelach. Poniżej zebraliśmy najważniejsze informacje dotyczące różnic.

Zgoda płatnika. Niezależnie od odmiany polecenia zapłaty wymagane jest pozyskanie zgody płatnika. W przypadku polecenia zapłaty typu B2C zgoda pozostaje u odbiorcy, nie musi być przekazywana do banku platnika. W przypadku odmiany B2B zgoda pozyskana przez odbiorcę musi być przekazana do banku płatnika. Bank płatnika musi ją otrzymac gdyż jest zobowiązany do sprawdzenia jej istnienia przy każdym obciążeniu rachunku. 

Możliwość odwołania zrealizowanego polecenia zapłaty jest jednym z najistotniejszych elementów funkcjonowania polecenia zapłatyw przypadku polecenia zapłaty typu B2B płatnik jednak został pozbawiony tej możliwości. Biorąc pod uwagę charakter rozliczenia (rozliczenia pomiędzy firmami) oraz wymóg sprawdzenia przez bank platnika istnienia zgody zmiana ta ma na celu usprawnienie rozliczeń. Bezpieczeństwo firmy jest jednak gwarantowane przez możliwość przekazania przez bank płatnika, firmie-płatnikowi informacji o otrzymanym do realizacji poleceniu zapłaty. Ma on wówczas możliwość odwołania obciążenia przed jego dokonaniem.

Terminy rozliczeń. W zależności od odmiany poelcenia zapłaty SEPA zastosowanie mają różne terminy przekazania komunikatów i ich rozliczenia. Szczegóły poniżej.

W przypadku polecenia zapłaty SEPA w modelu B2C (rozliczenie pomiędzy konsumentem a firmą) obowiązują następujące reguły czasowe dla rozliczenia transakcji:

• Na 14 dni przed data obcążenia płatnik musi otrzymać informację o planowanej kwocie obciążenia. Informacja ta może być dostarczona razem z fakturą, rachunkiem lub jakikolwiek inny sposób. 
• Odbiorca, za pośrednictwem swojego banku musi wcześniej przekazać zlecenie wykonania polecenia zapłaty na 5 dni (w przypadku pierwszego lub jednorazowego pobrania) lub na 2 dni (w przypadku kolejnych pobrań dotyczących danej zgody). Czas ten może być wykorzystany przez bank płatnika (w zależności od oferowanych usług) na powiadomienie płatnika o zamiarze pobrania środków z jego rachunku.
• Obciażenie rachunku platnika następuje w dniu wskazanym w zleceniu (na schemacie powyżej oznaczony jako D)
• W ciagu 5 dni od obciążenia bank platnika ma możliwość odwołania transferu (kiedy np. w wyniku pomyłki przekazano środki).
• W ciągu 56 dni od daty obciążenia rachunku platnik ma prawo do bezwarunkowego zwrotu środków. Takie żądanie przekazuje do swojego banku.
• W przypadku gdy odbiorca nie uzyskał, lub nie może tego udowodnić, płatnik ma prawo do bezwarunkowego zwrotu środków w ciągu 13 miesięcy od daty obciążenia. 

W przypadku polecenia zapłaty SEPA w modelu B2B (rozliczenie pomiędzy konsumentem a firmą) obowiązuja następujące reguły czasowe dla rozliczenia transakcji:

• Na 14 dni przed data obcążenia płatnik musi otrzymać informację o planowanej kwocie obciążenia. Informacja ta może być dostarczona razem z fakturą, rachunkiem lub jakikolwiek inny sposób. 
• W przypadku modelu B2B komunikaty muszą być dostarczone do banku płatnika na jeden dzień przed datą wykonania.
• Obciażenie rachunku platnika następuje w dniu wskazanym w zleceniu (na schemacie powyżej oznaczony jako D)
• W ciagu 2 dni od obciążenia bank platnika ma możliwość odwołania transferu (kiedy np. w wyniku pomyłki przekazano środki).
• Polecenie zapłaty SEPA w schemacie B2B nie może być odwołane po realizacji. Zabezpieczeniem przed zandużyciem jest w tym przypadku kontrola udzielonej zgody dokonywana w banku dłużnika.